ชื่อสามัญ: ชาคอมบูชา (KOMBUCHA TEA)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Scientific Name(s): Yeast/bacteria fungal symbiont
ชื่ออื่น ๆ : Algue de Thé, Champagne of Life, Champignon de la Charité, Champignon des Héros, Champignon de Longue Vie, Champignon Miracle, Combucha Tea, Dr. Sklenar’s Kombucha Mushroom Infusion, Kombucha Thé, Laminaire de Thé, Mushroom Infusion, Fungus Japonicus, Kargasok Tea, Kombucha Tea, Kombucha Mushroom Tea, Kwassan, Manchurian Fungus, Manchurian Mushroom Tea, Petite Mère Japonaise, Spumonto, T’Chai from the Sea, Té de Kombucha, Thé de Combucha, Thé de Kombucha, Tschambucco, ชาเห็ด, ชาหมัก, คอมบูชา, กอมบูชา, คอมพูชา, คอมบูชะ, คอมบูฉะ
ชาคอมบูชา (Kombucha) คือชาหมัก ที่ได้จากการหมักชาที่เติมน้ำตาล กับน้ำตั้งต้นชาหมักที่ประกอบด้วยแบคทีเรียและยีสต์ (เรียกสคูบี้หรือสโคบี้ SCOBY = Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast มีลักษณะเป็นแผ่นสีขาวขุ่น เป็นโคโลนีของแบคทีเรียและยีสต์) ชาคอมบูชาเป็นเครื่องดื่มโปรไบโอติก (probiotic) มีแบคทีเรียดีๆ เช่น Gluconacetobacter, Acetobacter, Lactobacillus และ Zygosaccharomyces
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ให้ความหมายไว้ว่า โปรไบโอติก (probiotic) คือกลุ่มจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหารที่มีผลต่อความสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้มีคุณสมบัติทนต่อสภาวะกรดในกระเพาะอาหารและทนต่อเกลือน้ำดีในลำไส้สามารถผลิตกรดแล็กติกและสร้างสารยับยั้งแบคทีเรียชนิดก่อโรคได้ อีกทั้งยังทำให้เกิดความสมดุลในระบบการย่อยอาหาร ระบบขับถ่าย ช่วยให้สุขภาพของมนุษย์ดีขึ้น
🔲สรรพคุณของชาคอมบูชา
ประโยชน์ของโปรไบโอติก จากการศึกษาในห้องปฏิบัติการพบว่าโปรไบโอติกในปริมาณที่เหมาะสมได้สมดุล ช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบทางเดินอาหารและระบบขับถ่าย ช่วยลดจำนวนของแบคทีเรียที่ก่อโรค ช่วยกำจัดสารพิษต่างๆรวมทั้งสารก่อมะเร็ง ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานโรค โดยเฉพาะโรคติดเชื้อระบบทางเดินอาหาร โรคท้องเสียในเด็กอ่อน โรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ และโรคติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ ช่วยลดการอักเสบในลำไส้ ช่วยสร้างและช่วยการดูดซึมวิตามิน และเกลือแร่หลายชนิด เช่น วิตามิน เค (ช่วยการแข็งตัวของเลือด) และวิตามินซี วิตามิน บี ช่วยลดโอกาสเกิดโรคภูมิแพ้ และอาจช่วยลดการดูดซึมไขมัน โคเลสเตรอล (cholesterol) ป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ข้อมูลทางระบาดวิทยาพบว่าอุบัติการณ์ของมะเร็งลำไส้ใหญ่มีความสัมพันธ์กับการกินอาหารไขมันสูง เพราะไขมันในอาหารจะกระตุ้นให้มีการหลั่งกรดน้ำดีในลำไส้ใหญ่มากขึ้น ร่วมกับกรดน้ำดีอีกส่วนหนึ่งที่เกิดจากแบคทีเรียเองซึ่งมีส่วนส่งเสริมให้เกิดมะเร็งได้ดังนั้นกลไกในการต้านมะเร็งของโพรไบโอติก ได้แก่ กดการทำงานของสารก่อมะเร็ง สามารถลดเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็งในลำไส้ใหญ่ ควบคุมหรือเหนี่ยวรั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่มีเอนไซม์ในการทำให้เกิดสารก่อมะเร็ง มีผลต่อการเคลื่อนไหวหรือการบีบตัวของลำไส้ใหญ่ ทำให้ร่างกายกำจัดสารก่อกลายพันธุ์ออกได้เร็วขึ้น และกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
และชาคอมบูชา ยังมีสรรพคุณช่วยรักษาและบรรเทา ภาวะสูญเสียความทรงจำ อาการก่อนมีประจำเดือน (PMS) อาการปวดข้อ (โรคไขข้ออักเสบ rheumatism) ข้ออักเสบ(Arthritis) ความแก่ชรา อาการเบื่ออาหาร ความเครียด ภาวะซึมเศร้า โรคเอดส์ โรคมะเร็ง ความดันโลหิตสูง ท้องผูก เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของตับ ลดน้ำหนัก การปลูกผม อีกทั้งใช้สำหรับเพิ่มปริมาณของเม็ดเลือดขาว (T–cell) เพิ่มภูมิคุ้มกัน และเสริมสร้างกระบวนการเผาผลาญอาหาร บางคนทาชาคอมบูชาที่ผิวโดยตรงเพื่อลดความเจ็บปวด
🔲กลไกการออกฤทธิ์
การศึกษาเกี่ยวกับผลที่เกิดขึ้นของชาคอมบูชายังมีไม่มากเพียงพอ กรุณาสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับแพทย์ อย่างไรก็ตาม มีการงานวิจัยบางชิ้นรายงานว่า ชาคอมบูชาประกอบด้วย แอลกอฮอล์ น้ำส้มสายชูหมัก วิตามินซี วิตามินบี บี6 บี12 คาเฟอีน น้ำตาล กรดซิติก และสารอื่น ๆ มีสารอาหารที่อยู่ในชา เช่น สารต้านอนุมูลอิสระ polyphenols สารเสริมสื่อประสาท คลายเครียด L-Theanine แต่ยังไม่มีการศึกษามากพอจะสรุปว่าชาคอมบูชาออกฤทธิ์อย่างไรเมื่อใช้เป็นยารักษาโรค
🔲ความปลอดภัยจากการใช้ชาคอมบูชาชา
ในผู้ใหญ่การดื่มชาคอมบูชาค่อนข้างปลอดภัย แต่จะเป็นอันตรายกับผู้ป่วยที่ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เช่น เอชไอวี/โรคเอดส์ เพราะมีโอกาสติดเชื้อต่างๆ ได้ง่าย
และกระบวนการผลิตในบ้านที่ไม่ได้ควบคุมมาตรฐาน มีการปนเปื้อนต่างๆ การใช้ภาชนะไม่เหมาะสม เช่น หมักในหม้อเซรามิคเคลือบตะกั่ว มีรายงานว่าชาคอมบูชามีการปนเปื้อนพิษจากสารตะกั่วมาจากกระบวนการดังกล่าว บางกรณีมีการปนเปื้อนเชื้อโรคทำให้มีอาการอาหารเป็นพิษ บางกรณีได้รับกรดเกิน เกิดกระเพาะอาหารอักเสบจากการดื่มชาที่หมักไว้นานเกินไป หรือได้รับแอลกอฮอล์เกินจากการเติมรสชาติ หรือมีการเติมน้ำตาลมาก
🔲ข้อควรระวังและคำเตือน
🚫สตรีตั้งครรภ์และช่วงให้นมบุตร: เป็นไปได้ที่ชาคอมบูชาจะไม่ปลอดภัยสำหรับหญิงตั้งครรภ์และช่วงให้นมบุตร ควรหลีกเลี่ยงการใช้ เพื่อความปลอดภัย
🚫ภาวะติดเหล้า เพราะในชาคอมบูชามีปริมาณแอลกอฮอล์(0.5%)
🚫ผู้ป่วยโรคเบาหวาน: ชาคอมบูชาอาจมีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรเฝ้าระวังสัญญาณที่บ่งชี้ว่าน้ำตาลในเลือดต่ำ (ภาวะเลือดมีน้ำตาลน้อย) ควรตรวจสอบน้ำตาลในเลือดอย่างใกล้ชิด หากเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานและใช้ชาคอมบูชา
🚫อาการท้องร่วง: การใช้ชาคอมบูชาซึ่งมีผสมคาเฟอีนเป็นส่วนผสมในปริมาณมาก อาจทำให้อาการท้องร่วงรุนแรงขึ้นจากเดิม
🚫โรคลำไส้แปรปรวน (IBS): การใช้ชาคอมบูชาซึ่งมีคาเฟอีนเป็นส่วนผสมในปริมาณมาก อาจทำให้อาการท้องร่วงและโรคลำไส้แปรปรวนรุนแรงขึ้นมากกว่าเดิม
🚫การผ่าตัด: เนื่องจากชาคอมบูชาอาจส่งผลต่อระดับกลูโคสในเลือด จึงมีความกังวลเกี่ยวกับการแทรกแซงในการควบคุมกลูโคสในเลือดระหว่างและหลังการผ่าตัด ควรหยุดการใช้ชาคอมบูชาอย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนการผ่าตัด
🚫ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำ: ไม่ควรใช้ชาคอมบูชา หากเป็นโรคระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องจากเอชไอวี/โรคเอดส์ หรือสาเหตุอื่น ๆ ชาคอมบูชาอาจจะเร่งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและเชื้อรา ซึ่งอาจทำให้เกิดการติดเชื้ออย่างรุนแรงขึ้นได้
🔲ผลข้างเคียง
เมื่อรับประทานชาคอมบูชา อาจมีผลข้างเคียงดังนี้ ปัญหาที่กระเพาะอาหารและลำไส้ การติดเชื้อรา อาการภูมิแพ้ อาการดีซ่าน อาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ
อย่างไรก็ตาม ผลข้างเคียงเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน และอาจจะมีอาการของผลข้างเคียงอื่น ๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น มีความเป็นไปได้ที่อาการผิดปกติอาจเกิดจาก ⁉️บริโภคชาคอมบูชามากเกินไป ⁉️หรือเกิดกับผู้ป่วยภูมิแพ้ที่แพ้สารต่างๆที่เป็นส่วนประกอบชาคอมบูชา ⁉️หรือเกิดจากกระบวนการผลิตที่ต่ำกว่ามาตรฐาน ⁉️หรือเกิดจากบริโภคชาคอมบูชาที่มีระยะเวลาหมักนานเกินไป(มีความเป็นกรดสูง) ⁉️หรือได้รับชาคอมบูชาในขณะมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำ เช่น ในขณะได้ยาเคมีบำบัด หรือ ขณะมีเม็ดเลือดขาวต่ำ จึงอาจก่อให้เกิดการติดเชื้อได้ และมีรายงาน เป็นการติดเชื้อถึงขั้นเสียชีวิตได้ ถ้าคุณมีความกังวลเกี่ยวกับเรื่องผลข้างเคียง ให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร หรือ บุคลากรทางการแพทย์
🔲ปฏิกิริยาระหว่างชาคอมบูชากับยา
เกิดปฏิกิริยาอย่างไรเมื่อใช้ชาคอมบูชา
ชาคอมบูชามีคาเฟอีนหรือชาคอมบูชาที่ผสมสมุนไพร อาจทำปฏิกิริยากับยาที่คุณรับประทานหรือส่งผลกระทบกับการรักษาของคุณในปัจจุบัน. ดังนั้น ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร หรือบุคลากรทางการแพทย์ก่อนใช้
ผลิตภัณฑ์ที่อาจจะมีปฏิกิริยากับชาคอมบูชา ได้แก่
ยาอดเหล้าไดซัลฟิแรม Disulfiram (Antabuse) ชาคอมบูชามีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม ร่างกายย่อยแอลกอฮอล์เพื่อกำจัด ยาอดเหล้าไดซัลฟิแรมลดการย่อยแอลกอฮอล์ ดังนั้นการใช้ชาคอมบูชาร่วมกับยาอดเหล้าไดซัลฟิแรม ทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ อาเจียน ผิวหนังสีแดง และอาการที่ไม่พึงประสงค์อื่น ๆ รุนแรงขึ้น
🔲ปริมาณการใช้ยากับชาคอมบูชา
ข้อมูลนี้ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์โดยตรง ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพรหรือบุคลากรทางการแพทย์ก่อนใช้ยาร่วมกับชาคอมบูชานี้ทุกครั้ง
🔲ปริมาณการใช้ชาคอมบูชาโดยทั่วไปอยู่ที่เท่าไหร่
แต่ละคนอาจใช้ชาคอมบูชาในปริมาณที่แตกต่างกัน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับ อายุ ความแข็งแรงของสุขภาพ และเงื่อนไขอื่น ๆ และยังไม่มีงานวิจัยชี้ชัดว่าควรบริโภคเท่าไรต่อวัน แต่โดยทั่วไป ในผู้ใหญ่ ดื่มได้วันละ 100-250 มิลลิลิตร แต่ผู้ที่รับประทานอาหารแบบจำกัดคาร์โบไฮเดรท จำกัดน้ำตาล อย่างคีโตเจนนิคไดเอต ดื่มได้วันละ 30-60 มิลลิลิตร อย่างไรก็ตามควรตรวจสอบส่วนผสม วันที่ผลิต และพยายามหลีกเลี่ยงแบรนด์ที่เติมน้ำตาลมาก
แหล่งที่มา
Kombucha tea. http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-538-kombucha%20tea.aspx?activeingredientid=538&activeingredientname=kombucha%20tea. Accessed Apr 1st, 2017
Kombucha tea. https://www.drugs.com/npp/kombucha.html. Accessed Apr 1st, 2017
Eight potential benefits of kombucha By Lana Burgess
Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT https://www.medicalnewstoday.com/articles/319630.php
The health benefits of kombucha By Jo Lewin – Associate nutritionist. https://www.bbcgoodfood.com/howto/guide/health-benefits-kombucha
⊹⊱✿ What Ankylosing Spondylitis can't do ✿⊰⊹ 